Beyindeki Yaşlanma Noktası Uzun Yaşamın Anahtarı Olabilir

Allen Institute araştırmacıları, fareler üzerinde yürüttükleri çalışmada yaşlanmanın beyin hücrelerini nasıl etkilediğini detaylı biçimde ortaya koydu. Araştırma, beynin hipotalamus bölgesinde yer alan ve “yaşlanma sıcak noktası” olarak tanımlanan özel bir alanda, hücre tiplerine özgü ciddi genetik değişimler olduğunu gösterdi. Bu hücrelerde, yaşla birlikte iltihapla ilişkili genlerin aktivitesinin arttığı, nöron fonksiyonu için kritik genlerin ise azaldığı gözlemlendi.

Araştırmada en çok etkilenen hücre türleri arasında mikroglia, oligodendrositler, tanyositler ve ependimal hücreler yer aldı. Bu hücreler, özellikle hipotalamusun üçüncü ventrikülüne yakın bölgelerde yoğunlaşıyor ve besin alımı, enerji dengesi ve metabolizma gibi temel işlevlerde rol oynuyor. Bilim insanları, bu hücrelerin çevresel sinyalleri algılama ve işleme yeteneğini yitirmesinin, vücut genelinde yaşlanmaya katkı sağlıyor olabileceğini belirtiyor.

Çalışmada 1,2 milyondan fazla beyin hücresi tek hücre düzeyinde incelendi ve yüksek çözünürlüklü haritalama teknikleri kullanıldı. Genç (2 aylık) ve orta yaşlı (18 aylık) farelerden alınan örnekler, yaşa bağlı farklılıkları gözlemlemekte kullanıldı. Bulgular, yaşlanmanın Alzheimer gibi nörolojik hastalıklar için en önemli risk faktörü olduğunu hatırlatarak, beyin hücrelerinde meydana gelen değişimleri anlamada önemli bir rehber sunuyor.

Araştırmacılar, hipotalamustaki bu belirli hücre gruplarının işlevlerini geliştirecek hedefe yönelik araçlar geliştirmeyi amaçlıyor. Bu sayede yaşlanmanın etkileri geciktirilebilir ya da hafifletilebilir. Diyet ve yaşam tarzı faktörlerinin beyin yaşlanmasıyla olan bağlantısını da destekleyen çalışma, özellikle dengeli beslenme veya aralıklı oruç gibi yaklaşımların potansiyel faydalarına dikkat çekiyor.

Bilim insanları, yaşa bağlı değişimlerin belirli hücre türlerinde ortalama düzeyde değil, çok daha derin gerçekleştiğini ve bu hücreleri ayırt etmenin, yaşlanma karşıtı stratejilerin geliştirilmesinde kritik öneme sahip olduğunu vurguluyor. Araştırma, ilerleyen çalışmalarda yaşa bağlı bilişsel gerilemeyi önlemeye yönelik ilaçların ve yaşam tarzı müdahalelerinin tasarlanmasına zemin hazırlıyor.