Beyindeki Destek Hücreleri Depresyonu Kötüleştiriyor Olabilir

Yeni bir araştırma, depresyonda beyindeki destek hücreleri olan astrositlerin, hastalığın ilerlemesine katkıda bulunduğunu ortaya koydu. ABD'deki Wisconsin Üniversitesi'nden Dr. Gaurav Singhal liderliğindeki ekip, depresyonun nörolojik temellerini anlamak için astrositlerin rolünü derinlemesine inceledi. Araştırma, astrositlerin yalnızca sinir hücreleri arasındaki yapısal bütünlüğü korumakla kalmadığını, aynı zamanda sinaptik iletişimi sağladığını ve bu işlevlerindeki bozulmaların depresif semptomlara yol açabileceğini gösterdi.

Araştırma ekibi, 226 bilimsel çalışmayı inceleyerek, astrositlerin depresyonla ilişkili nöroenflamasyondaki rolünü değerlendirdi. Normalde beyin gelişimini destekleyen bu hücrelerin, özellikle mikroglial hücrelerle birlikte çalışarak inflamatuar yanıtları artırdığı gözlemlendi. Mikroglial hücrelerden salınan sitokinler (TNF-α, IL-1 gibi), astrositleri de harekete geçirerek daha fazla iltihap oluşturan molekül salınımına neden oluyor.

Bu etkileşim zamanla beyinde kronik inflamasyona ve sinir hücreleri arasında iletişimin bozulmasına neden oluyor. Astrositlerin yapısal değişimleri, sinapslar arasındaki bağlantıların zayıflamasına ve beyin işlevlerinin bozulmasına yol açıyor. Bu durum da, depresyonun bilişsel gerileme ve ilgi kaybı gibi belirtilerine katkıda bulunuyor.

Araştırmada dikkat çeken bir başka bulgu, astrositlerin içinde kalsiyum düzeyinin artmasıyla ATP (adenozin trifosfat) salınımının tetiklenmesi. Bu ATP, mikroglial hücreleri tekrar tekrar aktive ediyor. Sürekli uyarılan mikroglial hücreler sonunda apoptoza, yani hücre ölümüne sürükleniyor. Bu süreç, beyin hücreleri arasında dengeyi bozan bir döngüye dönüşüyor.

Ayrıca fareler üzerinde yapılan deneyler, astrositlerdeki laktat üretiminin nöronların elektriksel aktivitesini sürdürmede önemli olduğunu gösterdi. Bu laktat moleküllerinin DNA üzerindeki histonlara bağlanarak gen ifadelerini değiştirdiği, yani “histon laktilasyonu” yoluyla depresyonu artırdığı belirlendi. Bu moleküler değişiklikler, astrositlerin inflamasyonu tetikleyen bir yapıya dönüşmesine neden oluyor.

Sonuç olarak araştırma, depresyonun yalnızca nörolojik değil, aynı zamanda bağışıklık sistemiyle de yakından ilişkili olduğunu vurguluyor. Normalde koruyucu işlevi olan astrositlerin, kronik inflamasyon sürecine katılarak depresyonu derinleştirdiği düşünülüyor. Bu bulgular, depresyon tedavisinde yalnızca nörotransmiterlere değil, aynı zamanda hücresel bağışıklık mekanizmalarına odaklanan yeni yöntemlerin geliştirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.