Yarasa Isırığı Ölümcül Olabilir: Lyssavirus Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Avustralya’nın Yeni Güney Galler (NSW) eyaletinde, bir adam yarasa ısırığı sonrası lyssavirus enfeksiyonu nedeniyle hayatını kaybetti. Bu, ülkede doğrulanmış dördüncü insan vakası olurken, NSW'deki ilk ölümcül vaka olarak kayıtlara geçti. Lyssavirus, 1996 yılında Queensland’deki bir siyah uçan tilkide ilk kez tespit edilmişti.

Lyssavirus, kuduz virüsüyle aynı aileden gelen ve esasen yarasalarda bulunan bir virüs. Sağlıklı yarasalarda görülme oranı %1'in altındayken, hasta ya da yaralı yarasalarda bu oran %5 ila %10'a kadar çıkabiliyor. Virüs, özellikle uçan tilki türleri ve bazı mikro yarasalarda görülse de, tüm Avustralya yarasa türlerine karşı temkinli olunması öneriliyor.

İnsanlara bulaşma, genellikle enfekte yarasaların tükürüğüyle temas yoluyla, yani ısırık ya da tırmalamayla gerçekleşiyor. Mukozalara (göz, burun, ağız) temas da bulaşmaya neden olabiliyor. Virüsün vücuda girdikten sonra sinirler boyunca beyne ulaşması haftalar hatta yıllar sürebiliyor. Bu “kuluçka dönemi” tedavi için kritik bir fırsat sunarken, belirtiler ortaya çıktıktan sonra hastalık neredeyse daima ölümcül oluyor.

Hastalığın semptomları başta grip benzeri belirtilerle (ateş, baş ağrısı, halsizlik) başlıyor, ardından hızla felç, halüsinasyonlar, kasılmalar ve bilinç kaybına ilerliyor. Semptomların başlamasından sonra genellikle bir-iki hafta içinde ölüm gerçekleşiyor. Şimdiye kadar Avustralya’da görülen dört insan vakasının tamamı ölümle sonuçlandı.

Virüsün etkili tedavisi bulunmamakla birlikte, maruz kalındıktan sonraki ilk saatlerde uygulanan “post-eksposür profilaksisi” (PEP), yani kuduz aşısı ve bağışıklık globulini, virüs sinir sistemine ulaşmadan önce uygulandığında oldukça etkili. Bu yüzden, bir yarasa tarafından ısırılan ya da tırmalanan kişinin hemen sabunla 15 dakika boyunca yaranın yıkanması ve acil tıbbi müdahale alması hayati önem taşıyor.

Uzmanlar, veterinerler ve yaban hayatı çalışanları gibi yüksek riskli gruplar için önleyici kuduz aşısını öneriyor. Halkın ise doğrudan yarasalarla temastan kaçınması, yalnızca eğitimli ve aşılı uzmanların yarasalara müdahale etmesi gerektiği vurgulanıyor. Bu son trajik vaka, lyssavirus’un nadir ancak ölümcül bir tehdit olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.