Kene Hücrelerindeki Kolesterol Sırrı Lyme Hastalığını Durdurabilir

Washington State Üniversitesi’nden araştırmacılar, Lyme hastalığı ve anaplazmoz gibi ciddi enfeksiyonlara neden olan bakterilerin, kenelerdeki hücresel süreçleri nasıl manipüle ettiğini ortaya çıkardı. Bu bakteriler, bağışıklık yanıtında görevli ATF6 adlı bir proteini kendi lehlerine kullanarak kene hücrelerinde hayatta kalmayı ve yayılmayı başarıyor. Araştırma, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı ve hastalık daha insana geçmeden önce bakterilerin kenelerde yok edilmesini sağlayacak yeni yöntemlerin geliştirilmesine kapı aralayabilir.

Araştırmayı yürüten doktora öğrencisi Kaylee Vosbigian, bu çalışmanın insan ya da hayvanlar yerine doğrudan keneler üzerindeki bakteriyel yaşam süreçlerine odaklanmasının önemli bir fark yarattığını belirtiyor. Danışmanı Doç. Dr. Dana Shaw ile birlikte, Lyme hastalığı ve anaplazmoza yol açan bakterileri taşıyan siyah bacaklı keneler (Ixodes scapularis) üzerinde çalışmalarını yürüttüler. Bu hastalıklar dünya genelinde giderek yaygınlaşıyor ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.

Araştırmada, ATF6 proteini aktive olduğunda kene hücrelerinde stomatin adı verilen bir başka proteinin üretimini tetiklediği keşfedildi. Stomatin, hücre içindeki kolesterolün farklı bölgelere taşınmasında görev alıyor. Ancak bakteriler bu süreci kötüye kullanarak, kendi zar yapılarını oluşturmak ve hayatta kalmak için gerekli olan kolesterolü keneden "çalıyor".

Bu mekanizmanın önemini göstermek için araştırmacılar stomatin üretimini engellediğinde, bakterilerin büyümesinde ciddi bir azalma gözlemledi. Bu da, ATF6-stomatin yolunun hedef alınmasının, hastalıkların kenelerde yayılmasını durdurmak için etkili bir strateji olabileceğini gösteriyor.

Ayrıca Vosbigian, araştırma kapsamında ArthroQuest adını verdikleri yeni bir web tabanlı araştırma aracı geliştirdi. Bu platform sayesinde bilim insanları keneler, sivrisinekler, bitler ve diğer eklembacaklı türlerdeki genetik düzenleyicileri inceleyebiliyor. ATF6’nın farklı kan emici eklembacaklılarda da benzer şekilde işlediği keşfedildi. Bu da yalnızca Lyme değil, sıtma gibi diğer vektör kaynaklı hastalıkların da aynı yolu kullanabileceğini düşündürüyor.